Janina Gardzielewska - mistrzyni fotografii z Więcborka

95 lat temu, 13 lipca 1926 roku w Więcborku urodziła się Janina Gardzielewska. Po ojcu Alojzym Czarneckim przejęła zamiłowanie do fotografii. Rozwinąwszy swój talent zapisała się na zawsze w historii polskiej sztuki.

Ojciec Janiny Gardzielewskiej, Alojzy Czarnecki urodził się w wielkopolskiej Chodzieży. Jej dziadek Władysław był organistą, rzeźbił, malował i zafascynował się również fotografią. Około 1916 roku Czarneccy stali się właścicielami zakładu fotograficznego w Poznaniu. Rodzina liczyła ośmioro dzieci, które z powodzeniem oddawały się zajęciom artystycznym. Czas pierwszej wojny światowej Alojzego Czarneckiego pchnął do służby w armii pruskiej. W 1925 roku ożenił się on z Jadwigą Ryterską. Owocem tego małżeństwa była córka Janina, a później jeszcze kolejne troje dzieci. Alojzy i Jadwiga zamieszkali w Więcborku, gdzie od 1925 r. prowadzili zakład fotograficzny. Po pewnym czasie opuścili Krajnę udając się do Ciechocinka i Aleksandrowa Kujawskiego. Usługi fotografii świadczyli między innymi kuracjuszom ciechocińskiego sanatorium. A w końcu w 1936 roku przenieśli się do Torunia.

Wkrótce II wojna światowa spowodowała, że Alojzy Czarnecki trafił do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Stutthofie. Po powrocie w 1942 roku wraz z Janiną prowadził zakład fotograficzny przy ul. Chełmińskiej w Toruniu. Po ojcu odziedziczyła talent, poczucie humoru i pogodę ducha. Wcześnie zajęła się fotografią artystyczną. Uczestniczyła do 1984 r. w 67 wystawach międzynarodowych, ogólnopolskich i okręgowych Związku Polskich Artystów Fotografików. Przygotowała 9 wystaw indywidualnych.

Postać Janiny Gardzielewskiej i jej ojca Alojzego Czarneckiego przypomina w swoich opowieściach fotograficznych Stanisław Jasiński z Wojewódzkiego Ośrodka Animacji Kultury w Toruniu. Materiały znajdziecie tu:

https://woak.torun.pl/event/sztuka-fotografii-janina-gardzielewska/

https://www.youtube.com/watch?v=np_2aTfSsyM

Streszczając bogaty życiorys członkini Związki Polskich Artystów Fotografików Stanisław Jasiński pisze: Twórczość artystyczna Janiny Gardzielewskiej to bez wątpienia najważniejszy rozdział historii fotografii artystycznej w Toruniu w drugiej połowie ubiegłego wieku. W 1947 wygrała konkurs fotograficzny „Piękno Torunia”. Kolejne lata przyniosły dalsze sukcesy i uznanie nie tylko w Polsce: swoje zdjęcia wystawiała w Europie i USA. Zajmowała się fotografią teatralną, portretem i pejzażem miejskim. Jednak najczęściej bohaterkami jej prac były kobiety. Artystyczna spuścizna Janiny Gardzielewskiej tworzy dynamicznie zmieniający się w kolejnych dekadach drugiej połowy XX wieku portret psychologiczny polskiej kobiety.

Janina Gardzielewska zmarła w Toruniu 4 kwietnia 2012 roku.

Architektura Torunia, portrety wykonane przez Janinę Gardzielewską mogą być inspiracją dla współczesnych w zakresie sposobu patrzenia na człowieka i jego otoczenie.

Przykłady jej prac znajdziecie tu:

http://docplayer.pl/63682152-Janina-gardzielewska.html

Ona sama, w wywiadzie udzielonym w 1986 r. stwierdziła: można być artystą i nie być członkiem ZPAF. Artysta to ten, który umie treść odziać w formę. A to, czy jest artystą – oceniają inni.

Czy portret Janiny Gardzielewskiej obwieszonej dwoma aparatami nie powinien pojawić się w Więcborku lub Toruniu w nowoczesnej formie pomnikowej, zdjęcia utrwalonego na szkle z odpowiednim podświetleniem? Być może to dobry pomysł.